ATENEO DE LENGUA Y CULTURA GUARANI

 OHAI MARIA FÁTIMA SILVERO ÑEMOMBYKY Español-kuéra oike ñepyru guive ñande ypykue apytépe Guarani reko ha rekoha español renondépe Oiko reducción oñemomichívo ypykue rekoha Kuatia jehai mayma jesuita mba’éva Guarani rehegua Yvy marane’ỹ jeheka, ojeiko hag̃ua py’aguapýpe. ÑEPYRŨMBY Che rembiapo rupive amboapu’a ha amysãi Pa’i Bartomeu Melia ñe’ẽ arandukápe hérava Guarani Conquistado y Reducido, mba’éichapa Español-kuéra oike guarani apytépe, ojehe’ávo mokõi sociedad. Pehechakuaa guarani reko época colonial jave, guarani rekove yma ha ko’ãgaygua. Melia oikórupi guarani ndive, oikuauka heko ryepýpe oikeha, danza ritual, ypykue hekove ka’aguy, jepe oñemomichi hekoha, oñemborari hekate’ ỹgui imba’eteére. Katueténte, oheka tenda oñemity ha oiko hag̃ua py’aguapýpe, Heta guarani chaco gotyogua omba’apo caza ha recolección-pe. Ápe ahechauka opa marandu yvymara’eỹ ohekáva mayma guarani. Ambue mba’e, pejuhútava tembiapo ryepýpe, mba’éichapa guaranigua hembirekoheta, ha Misionero katu ndo...

  OHAI Mario M. Pavetti ÑEMOMBYKY Ko tembiapo rupive ojehechauka Paĩ Tavyterã rekotee, pe Génesis térã yvy ñepyrũ, gueroviapy, jepokuaa, jehai, mba’épepa ojeheka hikuái, mba’éichapa oñemohenda atýpe ha hetave mba’e, avei umi mba’e porã ojejapóva ikatuhag̃uáicha ojehechakuaa ha oñemomba’e umi imba’eteéva ha upéicha avei hembiapokuéra. Paí Tavyterã (iñe’ẽme: pãí tavyterás), Paraguáipe ojekuaáva del norte, ka'yguás, terenobés, teyís, avás, ka'aguás, monteses, païs, paï-cayuäs, painguás térã pan ha Brasil-pe kaiowás, kaiwás, caiwás, cainwás, caiouás, caiovás cayuás, caiuás, kayovás o kaiovás, ha peteĩ ava’aty oikovéva Paraguay, Brasil ha sa’imínte oĩva Mbya apytépe Provincia de Misiones Argentina-pe, ojeherohápe cainguás. Hesakãta moõguipa ou ha mba’épepa og̃uahẽse umi yvypóra aty. Ñe’ẽ poravopyre: Gueroviapy, Jepokuaa, Mba’etee, Paĩ Tavyterã, Rekotee. ÑEPYRŨMBY Ymaitereirasa guive ningo ko ñane retã yvýpe oikove umi ñande ypykuéra oñemohendáva mokõi aty guasúpe tuicha iñambuéva o...

  OHAI ENRIQUE SANTACRUZ SEGOVIA. 1- Ñemombyky Ko tembikuaareka ryepýpe ojejúta peteĩ ypykuéra Guarani atýpegua sa’i ojekuaa ha oñehendúva ñane retãme, ha’éva Los Apapokúva upeva’erã ojeheka ha oñemoñe’ẽ opáichagua marandu ojejuhúva hesekuéra, ojeporu aranduka peteĩ karai alemán oikova’ekue ijapytekuéra ohaiva’ekue. Ojehecha apapokúva aty ñepyrũ, ñe’ẽ, jeroviapy, tupãreko, mombe’upy, paié jeroky, purahéi ha hetave mba’e. Jesarekorã umi apokakúva jehai noñemoambuéi ndojehaíriramo jepe Guarani Paraguay Ñe’ẽtekuaatee he’iháicha ko’ág̃a. 2- Ñepyrũmby Guaraníes rehe ñañe’ẽrõ añetehápe jajuhúta heta tembiapo ojejapómava hesekuéra, heta atýpe oñemboja’o ha katuete hetáma ojehai taha’e ava, mbya, tupi térã ambue oĩva rehe, upéicharamo jepe oĩ ambue tetãme peteĩ aty guarani sa’i oñehendu ha ojekuaáva ha’éva Los Apopakúva. Ko tembiapópe ojehecháta mba’éichapa iñepyrũ, hekokuéra, mamópa oiko, ijerovia, mitãkarai mba’éichapa oñemomba’eguasu ha mba’érepa, mba’éicha rupípa hekotee naiñambue...

  (OHAI ROSARITO DEJESÚS AGÜERO) ÑEMOMBYKY Ko tembiapo ojetypeka, oporandu ha ombohovái ikatuha peve mba’éichaitepara’e pe kuña Paraguái pyapy India Juliana rekove. Oñemboguapy ko’ápe temiandu, temimo’ã, tembiasa, akãngeta ha ambue marandu poravopyre ohechaukáva mba’éichapa ojeguerojera Avaitéva retãnguéra ñembopoguy sa’ary XVI-pe, ko’ýte umi yvypóra rekove ha umíva apytépe kuñanguéra rembiasa, rembiapo, jehasa asy; upéicha avei araka’e guive ha mba’éichaitépa opyta Juliana pypore, ñepu’ã ha ñemoĩ (oje’eporãsérõ g̃uarã) ijára rehe ha avei mba’e mba’épa umíva ogueru –iporãva ha naiporãmbáiva tetãpy rekovépe ojeikuaahápe Paraguái rembiasa pa’ũme heta tetãygua ohechakuaaháicha, ymaite guive, kuñanguéra remibiasakue tuichaiterei mba’e. Guarani rekove ojehe’a Europa-ygua rekove rehe ha ndaikatúi araka’eve ojejora upe joajupy ñeñapytĩmbyre ojuehegui. Ñe’ẽ poravopyre: Avaitéva Ñembopoguy, India Juliana, Kuña Paraguái, Ñepu’ã, Paraguái rembiasa. ÑEPYRŨMBY Juliana, ojekuaaporãve India ...